واحد های اندازه گیری
در هر بخش از صنعت، تعدادی واحد اندازه گیری برای تعیین مقادیر و ملزومات ان صنعت وجود داره و صنعت فرش هم از این قاعده مستثنا نیست. در صنعت فرش چندین یکای اندازه گیری وجود داره که در چهار دسته کلی جای میگیرند. واحد های اندازه گیری طول، واحدهای اندازه گیری وزن، واحد های اندازه گیری تعداد و واحدهای ترکیبی که حاصل ترکیب چند واحد هستند.
در ادامه انواع واحد ها رو که ممکنه در صنعت فرش بهشون نیاز داشته باشید رو بیان میکنم.
قبل از ورود به بحث واحد های اندازه گیری، نیاز هست که در مورد مقیاس صحبت کنیم. مقیاس یعنی بزرگی و کوچکی یک واحد اندازه گیری نسبت به سایر واحد های اندازه گیری. شاید در فیلمها و سریالهای خارجی دیده باشید، وقتی که میخوان سرعت خودرو رو اعلام کنند میگن مثلا 80 مایل در ساعت ولی ما میگیم 130 کیلومتر بر ساعت. در واقع واحد اندازه گیری سرعت در ایران و کشور سازنده اون فیلم باهم فرق داشته.
حالا اگر بخوایید این دو واحد رو به هم تبدیل باید مقیاس بین این دو رو بدست بیاریم و با ضرب و تقسیم یک واحد در یا بر مقیاس اونیکی رو بدست بیاریم.
از معروفترین مقیاسها میتونم به کیلو، میلی و سانتی اشاره کنم. مثل کیلو متر که یعنی هزار متر یا کیلو گرم که یعنی هزار گرم یا سانتی متر که یعنی یک صدم متر و میلی متر که یعنی یک هزارم متر.
حالا با دونستن موارد بالا، میتونیم وارد بحث اصلی بشیم.
واحد های اندازه گیری طول :
متر : اصلی ترین واحد اندازه گیری طول، متر هست. واحد هایی مثل سانتی متر یا میلی متر یا کیلومتر از این واحد مشتق شدن. هر متر معادل 1000 میلی متر یا 100 سانتی متر هست.
اینچ : هر اینچ معادل 2.54 سانتی مر میباشد.
فوت : هر فوت معادل 12 سانتی متر میباشد.
ذرع : در آذربایجان معادل 112 سانتیمتر و در قم و اصفهان و فارس معدل 104 سانتیمتر و در کرمان معادل 108 سانتیمتر میباشد.
گره ذرعی : معادل یک شانزدهم ذرع میباشد.
گز : معادل ذرع است یعنی هر گز معادل 104 سانتی متر میباشد.
وجب : هر وجب معادل 22.5 سانتی متر میباشد.
دور چرخ : هر دور چرخ معادل 114 سانتی متر میباشد.
واحد های اندازه گیری وزن :
گرم : گرم پایه ای ترین واحد اندازه گیری وزن میباشد که معیارهای دیگه با گرم سنجیده میشن. مثلا کیلو گرم معادل هزار گرم هست.
مثقال : هر مثقال معادل 4.608 گرم میباشد.
سنگ : هر یک سنگ معادل 100 مثقال یا معادل 461 گرم میباشد.
بقچه : هر یک بقچه معادل 4.5 کیلو گرم یا معادل 4500 گرم میباشد.
قیراط : هر قیراط معادل 0.2 گرم و هر 5 قیراط معادل یک گرم میباشد.
سیر : هر سیر 75 گرم میباشد.
سوت : هر سوت 0.001 گرم هست یعنی هر 1000 سوت معادل یک گرم میباشد.
خروار : هر خروار معادل 300 کیلوگرم میباشد.
واحد های اندازه گیری تعداد :
مقاط : هر 12 هزار گره را یک مقاط میگویند که در نواحی خراسان در مواقع محاسبه دستمزد یا قیمت گزاری روی فرش بسیار کاربرد دارد. در برخی مناطق هر 1200 گره را یک مقاط در نظر میگیرند. قیمیت گزاری برای بافت فرش با مقاط اینگونه است که مثلا کارفرما وقتی نخ و نقشه رو به بافنده تحویل میده، با توجه به تعداد مقاط ائن فرش به بافنده دستمزد میده.
قبال : هر 14 هزار گره یک قبال مییاشد. در برخی از مناطق ایران، هزینه بافت نقشه با قبال اندازه گیری میشه.
ذرع فارسی : هر 16 گره یک ذرع میباشد.
ذرع تورکی : هر 12 گره یک ذرع تورکی میباشد.
واحد های اندازه گیری ترکیبی :
تکس : عبارت است از 1000 متر لیف بر اساس گرم. به عبارت دیگر وزن 1000 متر از یک نخ را تکس میگویند. میخوام یک مثال بزنم؛ فرض کنید نخ پشمی دولا نمره 6 دارید و میخوایید که تکسش رو محاسبه کنید. 1000 متر از این نخ رو جدا میکنید و وزن میکنید، وزن این 1000 متر رو بر اساس گرم اندازه میگیرید. عددی که بدست اوردید میشه تکس برا نخ پشمی دولا نمره 6.
نمره نخ : نمره یا به عبارت بهتر، نمره فرانسوی نخ، طول نیم گرم از یک نخ بر اساس متر هست. به عنوان مثال وقتی میگیم که نمره فلان نخ 6 هست یعنی نیم گرم از این نخ رو اگر متر کنیم، 6 متر میشه. با این تعریف نتیجه میگیریم که هرچه نمره یک نخ بیشتر میشه یعنی اون نخ نازکتره.
رجشمار : واحد اندازه گیری تراکم بافت هست. رجشمار به تعداد گره های بافته شده در 6.5 سانت فارسی یا 7 سانت تورکی گفته میشه.
رگ : چهار برابر رجشمار است. مثلا اگر رجشمار یک فرش 30 باشد، رگ برای اون فرش میشه 120.
پیشنهاد میکنیم مطالب زیر را نیز مشاهده کنید
نظرات کاربران